Anonymous - 2006-07-20, 07:25 Temat postu: Poruszenie woli człowieka „Wszystko, co zmienne i różnorodne, sprowadza się do przyczyny do czegoś pierwszego, co jest niezmienne i jedno. Otóż umysł i wola człowieka okazuje się zmienna i różnorodna, musi się zatem sprowadzać do jakiejś przyczyny wyższej, niezmiennej i jednorodnej. Inaczej jednak postępuje się w przypadku umysłu niż woli: albowiem w akcie umysłu rzeczy poznane znajdują się w umyśle, natomiast akt woli polega na jej zwróceniu się ku rzeczom chcianym. Zatem umysł z natury jest doskonalony przez coś z zewnątrz, co ma się do niego jak do możności. Stąd w akcie umysłu może człowieka wspomóc ktokolwiek z zewnątrz, kto w istnieniu umysłowym jest doskonalszy: nie tylko Bóg, lecz również anioł, a nawet bardziej wykształcony człowiek, każdy jednak inaczej. Człowiek bowiem w ten sposób pomaga w poznaniu człowiekowi, że jeden przedstawia drugiemu coś do poznania, czego tamten dotychczas nie dostrzegał: nie w ten jednak sposób, żeby światło umysłu jednego człowieka było doskonalone przez drugiego, gdyż światło naturalne obu jest gatunkowo jedno. Jednakże światło naturalne anioła jest z natury bardziej wzniosłe niż naturalne światło człowieka, toteż anioł może człowiekowi pomóc w poznaniu nie tylko przez przedstawienie przedmiotu poznania, lecz także wzmacniając jego światło swoim światłem. Wszakże naturalne światło człowieka nie pochodzi od anioła, gdyż rozumna natura duszy, która dzięki stworzeniu otrzymała istnienie, została ustanowiona przez samego Boga. Zatem Bóg pomaga człowiekowi w poznaniu, nie tylko wtedy, gdy przedstawia mu przedmiot poznania albo powiększa światło, lecz również przez to, że od Boga pochodzi samo naturalne światło człowieka, dzięki któremu poznaje; i przez to jeszcze, że-ponieważ On jest prawdą pierwszą, z której wszelka inna prawda czerpie swoją pewność, tak jak w dowodach sylogistycznych wniosek czerpie pewność z przesłanek-jedynie mocą Bożą może zaistnieć w umyśle pewność, tak jak w nauce wnioski otrzymują pewność mocą pierwszych zasad. Natomiast akt woli jest jakąś skłonnością z wnętrza na zewnątrz i można porównać go do skłonności naturalnych. Podobnie jak przyczyną skłonności naturalnych w rzeczach naturalnych jest ich natura, tak sam Bóg jest przyczyną aktu woli, gdyż On sam jest przyczyną natury rozumnej posiadającej wolę. Toteż oczywiście nie sprzeciwia się wolności wyboru, jeśli Bóg porusza wolę człowieka, podobnie jak działanie Boga w rzeczach naturalnych nie jest przeciwne naturze. Zarówno bowiem skłonność naturalna, jak i dobrowolna jest od Boga, obie zaś wypływają z rzeczy stosownie do jej ukształtowania. Zatem Bóg porusza rzeczy stosownie do ich natury. Streszczając: Na umysł ludzki może wpływać stworzenie umysłowe. Natomiast na wolę skutecznie wpływać może jeden tylko Bóg.” Św. Tomasz z Akwinu "O WIERZE" |
